မွန္ကင္းမွတ္တုိင္

 အမရပူရၿမိဳ့တည္ နန္းတည္ ပုဂံမင္းကုိးကြယ္သည့္ သာသနာပုိင္ မွန္ကင္းဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေရးသားေတာ္မူေသာ ပဋိပတ္က်င့္စဥ္ ႏွင့္ သဘာ၀တၳဒီပနီက်မ္း

ဇြဲပုံႏွိပ္တုိက္

ရန္ကုန္

၁၉၇၇၊ ၾသဂုတ္လ (ပထမအႀကိမ္)

 ထုိစာအုပ္၏ နိဒါန္းႏွင့္နိဂံုးအရ မွန္ကင္းဆရာေတာ္သည္ ၁၁၇၉ ခု ၀ါကၽြတ္ၿပီးစအခ်ိန္၌ အမရပူရမွ ရန္ကုန္သို႔ ေရႊတိဂုံဘုရားဖူးရန္ ဆင္းလာခဲ့၏။ ထုိ အခ်ိန္က ဦးျမတ္သူအမည္ရွိ ဒကာတစ္ေယာက္က တရားအားထုတ္နည္း ေရးေပးရန္ ေတာင္းပန္သည့္အတြက္ ဤပဋိပတ္က်င့္စဥ္အမည္ရွိက်မ္းကို ထုိခုႏွစ္၌ပင္ ပုရပုိက္တင္၍ ေရးသားခဲ့၏။ ထုိမွေနာက္၌ ဦးျမတ္သူႏွင့္ ေစတနာရွင္မ်ားက ေပထက္အကၡရာ တင္ၾက၍ ၁၁၇၉ ခု ျပာသုိလ္လဆုတ္ ႏွစ္ရက္ေန႔ ေန႔သုံးခ်က္တီးအခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး ေပထုပ္အျဖစ္ တည္ရွိသည္။

 ဒါန သီလ သရဏဂုံအေၾကာင္းျဖစ္သည့္ သဘာ၀ဒီပနီ ေခၚ သဘာ၀တၳဒီပနီကုိ ၁၁၇၈ (ပသွ်ဴ မုနိ ရူပ ရူေပ) တန္ေဆာင္မုန္းလဆန္း ကုိးရက္ သုံးခ်က္တီးအခ်ိန္တြင္ ေရးၿပီးသည္။ (ဤက်မ္းကုိလည္း ေရႊတိဂုံဖူးစဥ္က ရန္ကုန္တြင္ေရးခဲ့သည္။ ရန္ကုန္သြားသည့္ႏွစ္က ၁၁၇၉၊ ဤက်မ္းကုိ ေရးသည့္ႏွစ္က ၁၁၇၈ ျဖစ္ေနသည္။ ဆင္ျခင္ရန္ျဖစ္သည္။)

အခ်ိဳ႔ေပစာမ်ား၌ အခ်ိန္အတိအက် နာရီ ဘ၀ါးပါမက်န္ ေရးထားသည္ကုိ ေတြ႔ရေလ၏။ မိမိေရးသည့္ က်မ္းႏွင့္တစ္ျခားက်မ္း က်မ္းတူျဖစ္လွ်င္ မည္သူက ပုိ၍ အရင္ေရးသည္ကုိ သိေစလုိ၍ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေတာင္ဘီလာဆရာေတာ္ ေရးသည့္ ၀ိနည္းငါးက်မ္းနိႆယသည္ ေရႊဥမင္ဆရာေတာ္ေရးသည့္ ၀ိနည္းငါးက်မ္းန႔ဲ တုိက္ဆုိင္ေန၍ မီးသၿဂိဲဳဟ္လုိက္သည္ဟု မွတ္သားဖူး၏။ ထုိ႔အတူ ယခုကာလ ရဟန္းခံရာ၌လည္း အခ်ိန္ကုိ ဘ၀ါးက စၿပီး တုိင္းၾကေလ၏။ (ဘ၀ါးအစား စကၠန္႔ကုိလဲ မွတ္ၾက၏။)။ ရဟန္းျဖစ္ရက္ တူေနလွ်င္ အခ်ိန္ေစာ၍ ရဟန္းျဖစ္သည့္ သူက သိကၡာပုိႀကီးေၾကာင္း သိရေအာင္ပင္ျဖစ္၏။ 

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔က ေရးသားခဲ့သည့္ စာမူဆုိေစကာမူ တရားဘာ၀နာထုံမႊမ္းသူတုိ႔ အဖုိ႔ ဖတ္မွတ္သင့္ေသာ စာအုပ္ေကာင္း တစ္အုပ္ ျဖစ္ေပသည္။  ထုိစာအုပ္ထဲမွ ေဘာဇဥ္အတုိင္းအရွည္၊ ကမၼ႒ာန္းႏွင့္အခ်ိန္၊ ေမတၱာပုိ႔ပါဠိေတြထဲ စကားလုံးေလးေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ ႏွင့္ အာနာပါနကို အေျခခံ၍ ရႈမွတ္ရေသာ သမထဘာ၀နာနည္း ၀ိပႆနာဘာ၀နာနည္းတုိ႔ကို အျမႊက္မွ် ထုတ္ႏႈတ္ကူးယူ တင္ျပေပးလုိက္ပါသည္။ (အဂၤါေမာင္)

 ေဘာဇဥ္အတုိင္းအရွည္ (စာမ်က္ႏွာ ၂၉)

အာဟာရကုိ သုံးေဆာင္သည့္ ကာလအဆုံး၌ ေလးလုပ္ငါးလုပ္တန္သည္ကုိ ေလ်ာ့၍စားၿပီးလွ်င္ ေရကုိသာ ေသာက္ရာ၏။ ဤကဲ့သုိ႔ သုံးေဆာင္သည္ရွိေသာ္ ကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္းေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ခ်မ္းသာစြာေနျခင္းငွါ ေလ်ာက္ပတ္၏ ဟု က်မ္းဂန္လာသည္။ (စာမ်က္ႏွာ၊၂၉)

ကမၼ႒ာန္းႏွင့္အခ်ိန္ (စာမ်က္ႏွာ ၂၉)

ဥပုသ္သီလ ခံယူၿပီးလွ်င္ ေရွးဦးစြာ ေန႔တစ္ခ်က္တီးတုိင္ သီလာႏုႆတိကမၼ႒ာန္းတစ္ပါးတည္းကုိသာ သိမ္းဆည္းရာသည္။ တစ္ခ်က္တီးကေန ႏွစ္ခ်က္တီးတုိင္ ဗုဒၶါႏုႆတိကမၼ႒ာန္းကုိ သိမ္းဆည္းရာသည္။ ႏွစ္ခ်က္တီးကေန သုံးခ်က္တီးတုိင္ မရနႆတိကမၼ႒ာန္းကို သိမ္းဆည္းရာသည္။ ေန႔သုံးခ်က္တီးကေန ေန႔နာရီ ကုန္ဆုံးသည့္တုိင္ေအာင္ အနိစၥ အစရွိေသာ သေဘာကုိ ၀ိပႆနာဥာဏ္ျဖင့္ သိမ္းဆည္းရာသည္။ ညဥ့္သုံးယာမ္တြင္ ပထမယာမ္အတြင္း၌ ေမတၱာကမၼ႒ာန္းကုိ သိမ္းဆည္းရာသည္။ ဒုတိယယာမ္အဖုိ႔၌ အိပ္ျခင္းကုိ ျပဳရာ၏။ တတိယယာမ္အဖုိ႔၌ အာနာပါနကမၼ႒ာန္းကုိသိမ္းဆည္းရာသည္။

 ေမတၱာပုိ႔ပါဠိေတြထဲက သက္ရွိသတၱ၀ါေတြ (စာ၊ ၁၄၆ မွ ၁၄၈ အထိ)

ရူပါဒီသု သဥၨႏၱီတိ သတၱာ။

ရူပါရုံအစရွိေသာ ကာမဂုဏ္ငါးပါးတုိ႔၌ ကပ္ၿငိတတ္ေသာေၾကာင့္ သတၱမည္၏။ ဘုရား ပေစၥကဗုဒၶါ ရဟႏၱာႏွင့္တကြ ပုဂၢိဳလ္ ၁၂ ေယာက္ရ၏။ ပုထုဇဥ္ဘ၀က ကပ္ၿငိခဲ့ဖူးေသာေၾကာင့္ ခီဏာသ၀လည္း အထင္ရုဠွီအားျဖင့္ သတၱမည္၏။

ပါဏႏၱိ အႆာသပႆာသသမေတၱန ဇီ၀ႏၱီတိ ပါဏာ။

ထြက္သက္၀င္သက္မွ်ျဖင့္ ရွင္တတ္ေသာေၾကာင့္ ပါဏမည္၏။ အမိ၀မ္း၌ကိန္းေသာသူ၊ ေရနစ္ေနေသာသူ၊ ေတြေ၀မိန္းေမာေနေသာသူ၊ ေသေသာသူ၊ နိေရာဓသမာပတ္၀င္စားေသာသူ၊ စတုတၳစ်ာန္၀င္စားဆဲ ကာမပုဂၢိဳလ္၊ ရူပအရူပပုဂၢိဳလ္။ ဤ ခုနစ္ေယာက္မွ တစ္ပါး ၾကြင္းေသာပုဂၢိဳလ္ရ၏။

ဘ၀ႏၱီတိ ဘူတာ။

ထင္ရွားျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ ဘူတမည္၏။  အမိ၀မ္း၌ ကိန္းေသာသူမွ တစ္ပါး ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္အားလုံးရ၏။

ပုံ ဂစၦႏၱီတိ ပုဂၢလာ။

ငရဲသုိ႔ သြားတတ္ေသာေၾကာင့္ ပုဂၢိဳလ္မည္၏။ အပါယ္လားေၾကာင္း မကင္းေသာ ပုထုဇဥ္ေလးေယာက္ရ၏။ 

အတၱဘာေ၀သု ပရိယာပႏၷာ အတၱဘာ၀ရိယာပႏၷာ။

ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိအပ္ေသာ အတၱေဘာ၌ အက်ဳံး၀င္ေသာေၾကာင့္ အတၱဘာ၀ပရိယာပႏၷမည္၏။ အရူပပုဂၢိဳလ္မွၾကြင္းေသာ အလုံးစုံေသာ ပုဂၢိဳလ္ရ၏။ 

ကာေမ ဣစၦတီတိ ဣတၳီ။

ကာမဂုဏ္တုိ႔ကို အလုိရွိတတ္ေသာေၾကာင့္ ဣတၳိမည္၏။

မာတာပိတူနံ ဟဒယံ ပူေရတီတိ ပုရိေသာ။

အမိအဘတုိ႔၏ ႏွလုံးကုိ ျပည့္ေစတတ္ေသာေၾကာင့္ ပုရိသမည္၏။

အေရ ကိေလေသ ၀ိဒၶံေသႏၱီတိ အရိယာ။

ရန္သူျဖစ္ေသာ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ပဟာနသတၱိျဖင့္ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာေၾကာင့္ အရိယာမည္၏။

န အရိယာ အနရိယာ။

ကိေလသာတုိ႔ကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္ကုန္သည္ မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ အနရိယာမည္၏။

ဒိဗ(ဗ)ႏၱိ ပဥၥဂုေဏဟိ ကီဠႏၱီတိ ေဒ၀ါ။

ကာမဂုဏ္ငါးပါးတုိ႔ျဖင့္ ျမဴးထူးေမြ႔ေလ်ာ္တတ္ေသာေၾကာင့္ ဒိ၀ါမည္၏။

မေနာ ဥႆံ ဧေတသႏၱီတိ မႏုႆာ။

(မဂ္တည္းဟူေသာ သီတင္းသုံးျခင္း၏ အစြမ္းျဖင့္) ျမတ္ေသာစိတ္ရွိေသာေၾကာင့္ မႏုႆမည္၏။

၀ိနိပတႏၱိ ၀ိဂစၦႏၱီတိ ၀ိနိပါတိကာ။

စည္းစိမ္မွ ရံခါကင္းတတ္ေသာေၾကာင့္ ၀ိနိပါတိကမည္၏။ ပုဂၢိဳလ္ တစ္က်ိပ္ႏွစ္ေယာက္ရ၏။

အာနာပါန သမထနည္း ၀ိပႆနာနည္း (စာမ်က္ႏွာ ၉၀ မွ ၁၂၄ ထိ)

အာနာပါနကမၼ႒ာန္းပြါးမ်ားနည္းကား...

အာနကား ထြက္သက္တည္း။ ပါနကား ၀င္သက္တည္း။ ထြက္သက္၀င္သက္ဟူသည္လည္း ပရမတၳအားျဖင့္ စိတၱဇ၀ါေယာဓါတ္တည္း။ ထြက္သက္၏အစကား ခ်က္၊ အလယ္ကား ရင္၊ အဆုံးကား ႏွာေခါင္းဖ်ား ႏႈတ္သီးဖ်ားတည္း။ ၀င္သက္၏အစကား ႏွာေခါင္းဖ်ား ႏႈတ္သီးဖ်ား၊ အလယ္ကား ရင္၊ အဆုံးကား ခ်က္တည္း။ ထုိကမၼ႒ာန္းကုိ သိမ္းဆည္းသည့္ကာလ ဆိတ္ၿငိမ္ရာ၌ ထက္၀ယ္ေခြေနၿပီးလွ်င္ မိမိစိတ္ကုိ ႏွာေခါင္း၀ ႏႈတ္ခမ္း၀၌ တံခါးေစာင့္ေသာ ေယာက်္ားကဲ့သုိ႔ သတိတည္းဟူေသာ ႀကိဳးျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းၿပီးလွ်င္ ငါးႀကိမ္ေအာက္ ေရတြက္ျခင္းကို မျပဳအပ္။ ဆယ္ႀကိမ္အထက္လည္း ေရတြက္ျခင္းကို မျပဳအပ္။ စင္စစ္ေသာ္ကား တစ္ခု ႏွစ္ခု သုံးခု ေလးခု ငါးခုဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေျခာက္ခုထိေသာ္လည္းေကာင္း ခုနစ္ခုထိေသာ္လည္းေကာင္း ရွစ္ခုထိေသာ္လည္းေကာင္း ကုိးခုထိေသာ္လည္းေကာင္း ေရတြက္ရာ၏။ ေရတြက္သည့္ကာလ စပါးျခင္ေသာ ေယာက်္ားကဲ့သုိ႔ ရွည္စြာေသာ ထြက္သက္ ၀င္သက္ကုိ ျဖစ္ေစ၍ ေႏွးေႏွးေရတြက္ရာ၏။ ဤသုိ႔ ေရတြက္ဖန္မ်ားသည္ရွိေသာ္ ရုန္႔ရင္း ၾကမ္းတမ္းေသာ ထြက္သက္၀င္သက္သည္ သိမ္ေမြ႔ျခင္းသို႔ ေရာက္ရာ၏။ သိမ္ေမြ႔သည့္ကာ ေႏွးေႏွးေရတြက္ျခင္းကို ပယ္၍ ႏြားေက်ာင္းသား၏ ေရတြက္ျခင္းကဲ့သုိ႔ လ်င္စြာ လ်င္စြာ ေရတြက္ရာ၏။ ဤကဲ့သုိ႔ ေရတြက္ဖန္ မ်ားလတ္ေသာ္ ထုိအာနာပါနကုိ အာရုံျပဳ၍ ျဖစ္ေသာ သမာဓိသည္ တည္သည္သာလွ်င္ျဖစ္၏။ မိမိ၏ ကရဇကာယဟုဆုိအပ္ေသာ ရုပ္သည္လည္း ၀ါဂြမ္းဆုိင္ကဲ့သုိ႔ ေပါးပါးျခင္း အဓြန္႔ရွည္ေသာ ခရီးကို မပင္မပန္းသြားႏုိင္ျခင္း ရူပကာယ၏ က်င္နာျခင္းမွ ကင္းျခင္း ၀တၳဳရုပ္၏ ၾကည္လင္ျခင္းသို႔ ေရာက္၏။ 

၀ိပႆနာသုိ႔ တက္ရာေသာ နည္းကား..

ထြက္သက္၀င္သက္ျဖစ္ေသာ စိတၱဇ၀ါေယာဓါတ္သည္ မိမိခ်ည္းမျဖစ္။ ၾကြင္းေသာ မဟာဘုတ္ သုံးပါး ၀ဏၰ ဂႏၶ ရသ ၾသဇာႏွင့္တကြ ရုပ္ ၂၀ ကိုလည္း ရသင့္၏။ (ထုိ ၂၀ ကို မရွင္းလင္း)။ ထုိ သည္ ရူပကၡႏၶာမည္၏။ ထုိသည္ အာရုံသာ ျဖစ္သည္။ အာရမၼဏိကျဖစ္ေသာတရားကို စူးစမ္းသည္ရွိေသာ္ ေလာကီ ၈၁ ေစ ၅၂ ဟု ဆုိအပ္ေသာ နာမ္တရားကိုလည္း ရသင့္၏။ ထုိတြင္ ေ၀ဒနာသည္ ေ၀ဒနကၡႏၶာမည္၏။ သညာသည္....၏။ ေ၀.သဥ္မွ ၾကြင္းေသာ ေစ ၅၀ သည္ သခၤါရ..မည္၏။ ေလာကီ ၈၁ သည္ ၀ိညာ.. . မည္၏။  ဤခႏၶာငါးပါးသည္ ခဏမတည္ ကုန္တတ္ ပ်က္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနိစၥမည္၏။ ဥပါဒ္ ဌီ ဘင္တုိ႔ျဖင့္ မျပတ္ႏွိပ္စက္အပ္သည္ျဖစ္၍ ဒုကၡမည္၏။ ငါ၏ခႏၶာငါးပါးသည္ မပ်က္စီးေစပါလင့္ဟု ေတာင့္တ၍ မရ၊ ပ်က္စီးခ်ိန္တန္လွ်င္ အလုိအေလွ်ာက္ပ်က္စီးသည္ျဖစ္၍ အလုိသုိ႔ မလုိက္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနတၱမည္၏။ ရႈဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိအပ္ေသာ ၀ဋ္ဆင္းရဲ၌ ၿငီးေငြ႔ျခင္း နိဗိ(ဗ)ဒါဥာဏ္ျဖစ္၏။ ထုိဥာဏ္သည္ မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥာဏ္ နိဗ(ဗ)ာန္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္၏။ ဤကဲ့သို႔ ၀ိပႆနာလမ္းသုိ႔ တက္ရာ၏။ (အနိစၥံ ခယေ႒န၊ ဒုကၡံ ဘယေ႒န၊ အနတၱာ အသာရကေ႒န)။

ထုိ႔အတူ...

အတိတ္ အနာဂါတ္ ပစၥပၸဳန္တုိ႔၌ ျဖစ္ေသာ ခႏၶာငါးပါး၊ အတြင္းအာယတနေျခာက္ပါး၊ အျပင္အာယတန ေျခာက္ပါး၊ ၀ိညာဏ္ ေျခာက္ပါး၊ ဖႆ ေျခာက္ပါး၊ ေ၀ဒနာ ေျခာက္ပါး၊ သညာ ေျခာက္ပါး၊ ေစတနာ ေျခာက္ပါး၊ တဏွာ ေျခာက္ပါး၊ ၀ိတက္ ေျခာက္ပါး၊ ၀ိစာရ ေျခာက္ပါး၊ ဓါတ္ ေျခာက္ပါး၊ ကသုိဏ္း ဆယ္ပါး၊ ဒြတၱိ႔သကာယ သုံးဆယ့္ေျခာက္ပါး၊ အာယတန ဆယ့္ႏွစ္ပါး၊  ဓါတ္ ဆယ့္ရွစ္ပါး၊ ဣေျႏၵ ဆယ့္ကုိးပါး၊ ဓါတ္သုံးပါး၊ ဘ၀ ကုိးပါး၊ စ်ာန္ေလးပါး၊ ၀ိမုတၱိေလးပါး၊ အရူပသမာပတ္ ေလးပါး၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ဆယ့္ႏွစ္ပါးတုိ႔လည္ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ တည္းဟူေသာ လကၡဏာတုိ႔သုိ႔ တင္၍ ဆင္ျခင္သည့္ ၀ိပႆနာတက္လမ္းမ်ားစြာလည္းရွိေသး၏။

.
အားလုံး ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်န္းမာခ်မ္းသာၿပီး သာသနာ့တာ၀န္ကုိ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ၾကပါေစ။ (အဂၤါေမာင္)

.